Sunday 25 February 2024

Kua ora anō...

Hoki mai rā ki taku rangitaki! Kua roa nei tēnei whārangi e moe ana, nā reira, e ara, maranga mai! 

Koia nei te wāhi hei tuku atu i ōku whakaaro e pā ana ki ngā kaupapa huhua o te wā. 


Ko taku pakirehua o te wā ka pēnei:

Kei te māretireti haere ngā tūmomo matea motuhake ka kawe mai ngā taiohi i tēnei wā.


Kua whakaritea mai tēnei pakirehua kia aro atu au ki ngā rautaki 'hou' kua kitea kua ākona i te kaupapa Poutiria Te Aroha.

He kaupapa tēnei e hāngai pū ana ki te whakatupu i te tangata i raro i te tāwharau o Te Aho Matua.

Ko te aroha te pou, poupoua kia mau! 



I roto i ngā wiki e tū mai nei ka arotakengia ngā āhuatanga o taku mahi, ā, ka pūrongohia mai ki konei hei taunakitanga pea ki tēnei pakirehua ōku! 

Wednesday 21 August 2019

Te Awenga o Ngā Weruweru

Inā tata nei kua whakaaro nui ahau mō taku hanga nōku i te kura, nōku i te hapori anō hoki.

He tangata ngaio tēnei?
Ko wai te tangata e tū mai nei?
He aha tana mahi?
He kaiārahi rānei ia?


I au e uiui ana i a au anō e rangahau ana ahau kua puta mai tētehi māramatanga e pā ana ki taku hanga i au e whakaako ana i ngā tamariki.


Me taiea te tū!
Me rangatira te tū!
Me tika te tū!

Te Aho Matua - Te Ira Tangata, Te Ao, Te Tino Uaratanga

Paerewa #2, #3

Sunday 28 July 2019

Hui Pouako

Hui Pouako

E rata ana ahau ki ngā Hui Pouako. Ki reira ka wānangahia mai ngā kaupapa o te wā! He wā matapaki i ngā take kua puta i te kura, he wā kia whakangungua ngā pukenga ako, he wā kia arotake i ngā mahi kua mahia. 

He wā hoki tēnei kia whakatupu i ngā kaiārahi mō ngā tau e heke mai ana. Ka tiria ngā whakaaro, ka tuaritia ngā ariā ako. He wā kia wero i te hirikapo kia whakapātaritari i tō tirohanga ki ngā tūāhua tini mano. 


Te Aho Matua - Ngā Iwi, Te Ao, Āhuatanga Ako, Te Tino Uaratanga
Paerewa #2, #3, #4, #5

Saturday 20 July 2019

Kaiārahitanga - Aku akoranga o te tau...


Te Rūnanga Whāiti o Ngā Kura Kaupapa Māori 
Kāore he painga tua atu i te nohotahi ki ngā kaiārahi o Ngā Kura Kaupapa Māori o te motu. Ko rātou te tauira o te pono ki te kaupapa, o te tōngakingaki ki te kaupapa, o te aroha ki te kaupapa.

Aku akoranga
Kia ngākau mahaki kia ngākaunui ki te tangata ahakoa ko wai.
Me tiri atu ahau i ōku whakaaro i runga i te mārire.
Ki te whakahē ahau i tētehi whakataunga me kōrero me tohe i te kaupapa i runga i te pai.
Mahia te mahi hei painga mō te iwi.
Aroha atu aroha mai.



Te Kura Whakapūmau i te Reo Tūturu ki Waitaha
Ko tētehi o aku kaiārahi i aku mahi tumuaki ko tōku ake tumuaki nō Te Kura Whakapūmau. Ahakoa koia tonu tōku hoa wahine, mō te whakahaere i te kaupapa, he tauira anō ia.

Aku akoranga
Whakaarohia te pikitia nui, te whakakitenga nui.
He mea nui te whakarongo.
Me whakatupu tātou i ngā kaiārahi mō te anamatā.
Kia mārama ngā kōrero ki waenganui i a tātou.
Tiakina te kaupapa, manaakitia te kaupapa.

Te Panekiretanga o te Reo
I te tau nei kua whai wāhi atu ahau ki tēnei kaupapa motuhenga. Ki a au nei me pakari te reo kia tū pakari au i ngā kātū hui o te motu. Kātahi anō au ka puta i tēnei whare makatea o te reo Māori, me te mea hoki, kua whanake haere ōku whakaaro mō te reo me ōna tini āhua.

Aku akoranga
Me whakaiti me whakaiti me whakaiti.
Me āta tārai i te kupu kia hāngai pū ki te kaupapa.
Kia tika te reo kia Māori te reo, tukuna te reo kia rere.
Me whakaaro nui au ki te tangata ahakoa ko wai.
He ataata ahau o ōku kaiako o ōku tupuna, kia tūpato te haere.


Ngā Pākihi Whakatekateka o Waitaha Cultural Council
Ko tēnei te kaunihera e kawe ana i te taha whakahaere o te kapa haka ki Waitaha. Ko au te tiamana tuarua o te kaunihera nei.

Aku akoranga
Mahia te mahi hei painga mō te hapori.
Me whakapau kaha ki te kaupapa ahakoa te aha.
Me whakatupu tātou i te kaupapa hei painga mō ngā uri a muri ake nei.


Te Aho Matua - Te Ira Tangata, Te Reo, Ngā Iwi, Te Ao, Āhuatanga Ako, Te Tino Uaratanga
Paerewa #1 #2, #3, #4, #5, #6

Wednesday 17 July 2019

Te Hui Whāiti o Te Rūnanga Nui o ngā Kura Kaupapa Māori




I hui mātou ko Te Rūnanga Whāiti o Ngā Kura Kaupapa Māori i te 11 & 12 o Hūrae i Pōneke. 
Ko ngā kaupapa nui o te wā:
- me pēwhea te kōkiri whakamua ngā mahi huhua o te wā
- me pēwhea te tautoko me te āwhina i ngā kura e hiahia ana i te tautoko
- ngā panonitanga NCEA
- ngā kirimana Te Aho Tātairangi
- ngā kirimana hou.


Ko ngā kaikakari i te kaupapa o Te Aho Matua. E kore te mahi e oti, e kore aku mihi e mutu ki tēnei hunga e ngākaunui ana e tōngakingaki ana ki te kaupapa. 


Ko te whatukura o Te Aho Matua, ko Matua Rāwiri Wright. He tangata hūmārie, he tangata mārō, he tangata nui te aroha ki te kaupapa o Te Aho Matua. 


Ko Pāpā Campbell Dewes tēnei e kawe ana i te kaupapa o te NCEA me āna panonitanga katoa. Ahakoa he pai te pūnaha ki te nuinga o tātou e noho ana i te kaupapa kua tīni tonu te tari mātauranga i te pūnaha! Tāmitanga Tāmitanga Tāmitanga!


He kōrero, he wānanga! Ka ruku hohonu ki te rētōtanga o ngā kaupapa.


Taku māreikura, ko Whaea Cathy Dewes. Te iotanga ki te atua, te kaitiaki o te mauri o Te Aho Matua.

Te Aho Matua - Te Ira Tangata, Te Reo, Ngā Iwi, Te Ao, Āhuatanga Ako, Te Tino Uaratanga

Paerewa #1 #2, #3, #4, #5, #6

Te Wānanga Mutunga o Te Panekiretanga o te Reo

I te tau kua hori kua whai wāhi atu ahau ki ngā akoranga o te tokotoru tapu o Paewhiti me ō rātou apataki. 

Ahakoa ngā aupikinga ahakoa ngā auhekenga kua tae atu ki te pito o te tau, ā, kua tae atu ki te karamatamata o ngā kātū mahi o te Whare Makatea nei.

I tae Torekaihuruhuru mai, ka puta Ika ā-Whiro mai!

He nui ngā whakaaro e rere taiāwhio ana i te hirikapo mō te mahi o te tau, ko te huatau matua ka toko mai ko taku waimarie ki te whai wāhi atu ki te kaupapa motuhenga nei. 

Kōrengarenga ana te puna aroha ki ngā rangatira o te whare wānanga nei! 
Pāpā Pou Temara
Pāpā Tīmoti Karetū
Pānia Papa
Te Heketū Blake
Paraone Gloyne
me ngā Ika ā-Whiro i tae atu ki te tautoko o te mahi ako!

Pūtiki wahine, rangatira o te manaaki, e Whaea Darlene, nei te mihi kauanuanu ki a koe!

Te Pōwhiri ki Te Rangapū Tuangahuru mā whā. I te wiriwiri ngā pona i taku whakaeke i te marae o Rangiaowhia. 

Mihimihi tuatahi o te tau. I tū ngā tāngata anō nei he maunga whakahī, i rere pai te reo me he wai tuku kiri!

Te Pukapuka (Paipera tapu) o te tau. Kei roto nei ko ngā tikanga ka whāia, ngā pānuitanga ka wherawherahia, ngā waiata ka ākona. 

Hoki atu ki tō maunga kia purea koe e ngā hau o Tāwhirimātea. Mutu ana ngā wānanga i tirohia te whenua tapu o Waikato. Pau ana te mahi i te wānanga tuatahi i piki maunga ahau. Ko ahau tēnei e tū ana ki te tihi o ngā Hākarimata.

Te Kaitiaki o te akomanga. Ia wānanga i whakawhiti atu mātou ki te akomanga. I tū tēnei pou i te kokonga o te whare hei kaitiaki o ngā kōrero ka matapakihia o ngā wānanga ka whakapātaritari i te hinengaro.

Mutu ana ngā wānanga ka pōkai whenua ka tūhuratia te whenua haumako o Waikato. Ko te korowai atawhai tēnei nō Te Waipounamu. Taku tuarā, ōku hoa ako!

 Te Akomanga! He mahi nui kei te haere! Tūwhita te hopo kia mairangatia te angitu!

He wānanga wetereo e haere ake nei. Hapa mai hapa atu, mā te aha i tēnā kia ako i ngā ture kia eke ki te taumata!

E wānanga tonu ana mō te hemo tonu atu! Mai i te ata tae atu ki te pō ka wānanga ka wānanga ka wānanga! 

E kainga ana te kai mārō o Te Whare Makatea. He mea nui te whakarongo. Ka whakarongo ki ngā kupu e rere mai ana, ka whakarongo ki te wairua ka pā atu ki te tangata.

 Te Ranga Pōtiki - Te Māwhā Māwhia


Te Paepae Tuatahi o Tainui Waka

 Te Waipounamu



Rangiaowhia! Koia nei te ata whakamutunga o ngā wānanga! Harikoa katoa ahau ki te hoki anō ki te kāinga! 


 Whakawātea.... Unuhia unuhia! Unuhia ki te uru tapu nui a Tāne, kia wātea te ngākau te tinana te wairua i te ara takatū. Koia rā e Rongo whakairihia ake ki runga, kia wātea kia wātea āe rā kua wātea!

Te Aho Matua - Te Ira Tangata, Te Reo, Ngā Iwi, Te Ao, Āhuatanga Ako, Te Tino Uaratanga

Paerewa #1 #2, #3, #4, #5, #6

Tuesday 30 October 2018

Te whakahoutanga o Te Kawa o te Ako o Whakapūmau

He whānau hou! 
He tīma whakahaere hou!
He huarahi hou! 
31.10.2018

I ngā tau e rua kua hori, kua uia te whānau, kua uia ngā ākonga, kua uia ngā pouakao anō hoki te hanga o Te Raukura o Whakapūmau me Ngā Uara o te kura.

Kua mea kaha mai ngā tāngata whai pānga ki te kura, kua tae te wā kia whakahou, kia panoni i ngēnei āhuatanga.

Nō reira, kua whakatauria mai ko ngēnei ngā Uara hou ka arahina tātou hei ngā tau e haere mai ana!

Kua whakakotahi mai mātou i ngā uara o te Manaakitanga, te Whaikoha me te Whakapono, arā, ko te Aroha tēnā e noho ana hei wharau mō ngā Uara e whā.

Ka mau tonu tātou ki te Rangatiratanga i runga anō i tō tātou nei Tino Rangatiratanga hei kaitiaki o tēnei whenua o Aotearoa, hei mana whenua anō hoki.

Kua whakaaetia mai e te whānau ko te Hauora o te tangata tētehi hanga me matua whakaū tātou. Kua rangahaua e mātou ngā kupu e tika ana mō tēnei uara, ā, kua whakatauria ko te Toiora te kupu e tika ana. Toitū te oranga! 

Kua kī mai te whānau me whakatipu tātou i ngā tamariki pākiki i ngā tamariki auaha me ngā tamariki kaha ki te tūhura i te ao whānui!

Te Raukura o Whakapūmau
Kua hoki anō ki te tūāpapa o te kaupapa arā ki Te Aho Matua. Kei reira te oranga o te kura! 






Kia mau ki tō Whakapūmautanga! 

Te Aho Matua - Te Ira Tangata, Te Reo, Ngā Iwi, Te Ao, Āhuatanga Ako, Te Tino Uaratanga
Paerewa #1 #2, #3, #4, #5, #6